Nhóm tác giả: Phương Thuý, Nguyễn Phương
Đền Dương Liễu (hay còn được nhân dân quen gọi với tên Quán Dương Liễu) tọa lạc ở vệ đê bên bãi. Nơi đây thờ cúng Ngũ Linh Ngũ Thánh Đại Vương. Đền được xếp hạng cấp Quốc gia năm 1990.
Lịch sử hình thành
Đền Dương Liễu là biểu tượng văn hóa của hai thôn Dương Liễu và Quế Dương. Đền được dựng lại vào năm đầu đời Khải Định (Bính Thìn 1916) trên cơ sở nền quán cũ. Đây là di tích lịch sử và văn hóa quý báu, mang đậm dấu ấn từ thời Lê Trung Hưng (1533 – 1789).
Đặc sắc về kiến trúc
Đền có kết cấu chữ “Tam”, gồm ba tòa:
+ Bái đường (đại bái) dựng năm Bính Thìn, đời Khải Định (năm 1916), cấu trúc kiểu phương đình, chồng diêm 8 mái, có phong cách nghệ thuật Nguyễn muộn với những mái đao cong mềm mại, ẩn hiện dưới những tán lá cổ thụ nên tăng thêm vẻ cổ kính. Giữa hai tầng mái có hàng con tiện, tạo ra sự cao ráo và thanh thoát. Bên trong, bộ vì kèo được làm theo kiểu chồng rường giá chiêng, có nhiều bức cốn khắc chạm các hình rồng, mây, hoa lá. Các đầu đao và các con giống được đắp công phu, tinh tế, tạo ra sự nhẹ nhàng bay bổng. Toàn bộ hậu cung và bái đường trải dọc theo vệ đê, hướng nam, nhìn ra vùng bãi xanh ngút ngàn của ngô, đậu, dâu, mía, tôn thêm vẻ đẹp của đền nói riêng và của cảnh quan làng nói chung.
+ Trung cung: Hay còn gọi là Đền Trung hay Thiêu Hương, cách đại bái một sân hẹp, gồm 5 gian xây bít đốc.
+ Hậu cung: Hay còn gọi là Đền Thượng, cách trung cung một sân hẹp, gồm 3 gian xây bít đốc, nằm dọc với trung cung, như kết cấu chữ “Đinh”.
Đền Dương Liễu thờ Ngũ linh Ngũ thánh Đại Vương. Theo bản khai thần tích thần sắc lưu tại Thư viện Thông tin khoa học xã hội thì đây là một vị thiên thần không rõ lai lịch, không có duệ hiệu, chỉ biết ngày Hiển Thánh là ngày 12 tháng Hai âm lịch (là ngày lễ chính của Ngài tại Đền Dương Liễu), được nhà nước phong kiến các thời phong là thượng đẳng thần. Quán đã được Bộ Văn hóa công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật (năm 1990).
Di sản – Hội làng truyền thống xã Dương Liễu
Cứ 5 năm một lần, vào ngày 10/3 đến ngày 12/3 âm lịch, hội làng truyền thống xã Dương Liễu (hội chính) được tổ chức, quy tụ hàng trăm thanh niên trai tráng tham gia phần lễ. Chương trình lễ bao gồm từ rước Văn, rước Nghinh tới rước Hoàng cung. Lễ hội truyền thống xã Dương Liễu là lễ hội tiêu biểu trong toàn Tổng Sấu – Giá từ trước tới nay, thu hút dân làng và vô số khách thập phương tham gia, tạo nên không khí tưng bừng, sôi nổi, góp phần tôn vinh nét đẹp truyền thống và lịch sử của người dân địa phương.
Hội chính diễn ra trong ba ngày, các hoạt động cụ thể như sau:
– Ngày đầu tiên: Lễ khai hội, nghiềm quân. Gồm toàn bộ các trai kiệu tham gia rẻo cày nghiềm quân quanh các di tích của địa phương. Sau đó về Ải Cả vào vòng xoáy trôn ốc – một tục lệ độc đáo chỉ thấy ở Hội làng Dương Liễu. Đồng thời tổ chức lễ dâng hương của đại biểu khách thập phương và các cụ phụ lão, nhân dân trong làng. Đoàn nhạc lễ theo suốt chương trình lễ hội, từ rước Văn, rước Nghinh tới rước Hoàng cung. Phần Lễ luôn thu hút nhân dân và khách thập phương đông nhất.
– Ngày thứ hai: Nghiềm quân 2 lần. Khi rước Hội vào ngày 11 tháng 3 âm lịch có 7 kiệu: 2 cụ Hạc; Đinh Quả Cầu; Kiệu Hương án; Kiệu Chúc Rượu; Kiệu Giá Văn; Kiệu Án Tiền và Kiệu Cả.
– Ngày thứ ba: Tập trung toàn quân làm lễ rồi nghiềm quân hai lần (sáng và chiều), rước kiệu từ đền thờ lên đình. Khi hoàn cung các quan viên tế yên vị. Sáng ngày 12 tháng 3 nghiềm quân tế thần. Buổi chiều chuẩn bị rước kiệu hoàn cung từ Đình làng về đền thờ. Kết thúc lễ hội sau 3 ngày.
Đây không chỉ là dịp để tưởng nhớ các bậc tiền nhân mà còn là một hoạt động văn hóa gắn kết cộng đồng, thể hiện lòng tự hào và sự đoàn kết của người dân. Năm 2007, đền Dương Liễu và đình Dương Liễu đã được công nhận là di tích lịch sử – văn hóa, khẳng định vị trí quan trọng của nơi đây trong bức tranh di sản văn hóa Việt Nam, là minh chứng cho sức sống bền bỉ của văn hóa dân tộc qua các thời kỳ.
Nguồn tham khảo: Địa chí Hoài Đức + Internet
Leave a Reply